Τρίτη 26 Ιανουαρίου 2010

Η ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ 2010 έγινε στις 23/01



Το Σάββατο στις 23 του Γενάρη, πραγματοποιήσαμε την πρώτη συνάντηση του 2010!

Συμπτωματικά πέρυσι η πρώτη συνάντηση της χρονιάς ήταν Σάββατο 24 του Γενάρη.


Και η λέσχη μας καλά κρατεί, συνεχίζοντας για τρίτη χρονιά τις συναθροίσεις και τις συνδιαλέξεις με βιβλία που, κατά κοινή απαίτηση των μελών, άπτονται των Μαθηματικών και του ευρύτερου χώρου τους. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει, ως ένα βαθμό, τη γοητεία που ασκούν τα Μαθηματικά στον κόσμο γενικώς, αν σκεφτεί κανείς πως μεταξύ των μελών περισσότεροι από τους μαθηματικούς είναι οι φιλόλογοι! Βεβαίως η γοητεία ασκείται αμφίπλευρα, με την έννοια πως, ενώ οι μη μαθηματικοί αρέσκονται στο να 'μυούνται' στην ιστορία, στη φιλοσοφία και ενίοτε σε κάποιες τεχνικές (light) των Μαθηματικών, οι ήδη μυημένοι, καθηγητές Μαθηματικών, γοητεύονται με τη σειρά τους, ακούγοντας για τα... είδη του αφηγητή!
Ο ομοδιηγητικός, αυτός που πρωταγωνιστεί και έχει εσωτερική εστίαση, γι' αυτό, ο έρημος, περιορίζεται στα όρια του, αυτοπεριορίζεται σε αντίθεση με τον παντογνώστη αφηγητή που ξέρει τα πάντα και έχει μηδενική εστίαση!


Εδώ να κάνω μια παρένθεση και να πω, ότι αυτό περί 'μηδενικής εστίασης' δε ... μου έγινε εξ αρχής πλήρως κατανοητό. Για να είμαι ειλικρινής, ως μαθηματικός, έχω την εντύπωση πως κάποιος που γνωρίζει τα πάντα, ένας, ας πούμε ...φωτεινός παντογνώστης, θα ήταν προτιμότερο να λέγαμε ότι έχει "πλήρη εστίαση" και όχι μηδενική, αφού, κατ' αντιστοιχία με τα Μαθηματικά, η πλήρης γωνία είναι 360 μοιρών, ένας ολόκληρος κύκλος!
Και πώς γίνεται κάποιος να ξέρει τα πάντα, αν προηγουμένως δεν έχει κάνει τουλάχιστον έναν πλήρη "κύκλο"- ό,τι κι αν σημαίνει αυτό - για να τα μάθει, είτε εμπειρικά είτε μέσω του καθαρού λόγου; Βέβαια αυτές είναι δικές μου απορίες ή ...διαφωνίες, που εκφράζω συχνά στις πολύ ενδιαφέρουσες κουβέντες που γίνονται στις συναντήσεις της Λέσχης, αλλά οι καλοί μας φιλόλογοι βάζουν τα πράγματα στη θέση τους, εξηγώντας πως 'μηδενική εστίαση' σημαίνει ότι δε συμπάσχει ο αφηγητής, που πάει να πει και να πεθαίνει ο ήρωας, αυτός θα συνεχίσει να αφηγείται, χωρίς να ...χύσει ούτε ένα δάκρυ! Τόσο άκαρδος ο φωτεινός παντογνώστης!


Στην τελευταία μας συνάντηση, η ΕΧ είχε αναλάβει να μας εξοικειώσει με τα "εργαλεία", με τα οποία οι φιλόλογοι ξεκλειδώνουν, όπως είπε, ένα κείμενο. Έβαλε, λοιπόν, κάτω τον Αχμές, τον γιο του φεγγαριού, το μυθιστόρημα του Τεύκρου Μιχαηλίδη, και τον έκανε...φύλλο και φτερό! :)


Ξεκίνησε απο το 'Dramatis Personae', τα πρόσωπα του δράματος δηλαδή, που υπάρχει στη σελίδα 7 και περιέχει, όπως είναι αντιληπτόν, όλα τα πρόσωπα που εμφανίζονται στο μυθιστόρημα. Σε σημείωση μέσα σε παρένθεση και ακριβώς κάτω από τον τίτλο 'Dramatis Personae' ο συγγραφέας γράφει (Τα ιστορικά πρόσωπα σημειώνονται με αστερίσκο).


Από την αρχή, δηλαδή, πληροφορείται ο αναγνώστης πως στις σελίδες που ακολουθούν πρόσωπα ιστορικά και φανταστικά θα διασταυρώσουν τις ζωές τους, για να ξετυλίξουν την ιστορία του Αχμές, που είναι ένα ιστορικό πρόσωπο, το οποίο έζησε κάπου ανάμεσα στο 1700 και 1500 π.Χ. στην Αίγυπτο. Πέρα όμως από τον πάπυρο που περιέχει τα 84 λυμένα προβλήματα αριθμητικής και γεωμετρίας και κάποια ιστορικά σχόλια, άλλα στοιχεία για τον συγκεκριμένο γραφέα δεν υπάρχουν, εκτός από την υπογραφή του στο τέλος του παπύρου, που έμεινε στην ιστορία γνωστός ως πάπυρος του Ριντ, και όχι του Αχμές!


Κι ενώ τα ιστορικά στοιχεία είναι σχεδόν ανύπαρκτα, τα "μυθιστορηματικά" είναι πολλά και πλούσια, τόσο που οι συζητήσεις γύρω από αυτά κρατούν με τις ώρες.! Είναι τόσο αληθοφανής η ιστορία του Αχμές, όπως τη φαντάστηκε ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, που φτάνει στο σημείο να μας προβληματίζει, ακόμη και για θέματα όπως το ποια είναι εκείνα τα παιδικά βιώματα που οδηγούν κάποιον στο να ξετυλίξει τη διάνοια που κρύβει μέσα του! Πράγματι ήταν ένα θέμα, στο οποίο μείναμε αρκετά με αφορμή τον Άμανθυ, τον κεφτιού φίλο του Αχμές, τον εκ Κρήτης δηλαδή, που βρέθηκε μικρό παιδί στα χέρια των πειρατών, όταν αυτοί λεηλάτησαν το χωριό του κι έσφαξαν τη μάνα του...Είναι τόσο παραστατικές οι περιγραφές του Τεύκρου Μιχαηλίδη, που τελειώνοντας το βιβλίο μένεις με την αίσθηση πως πολλές σκηνές τις είδες να εξελίσσονται μπρος στα μάτια σου με...σάρκα και οστά και όχι σαν μικρά μαύρα σύμβολα, τυπωμένα πάνω στη λευκή σελίδα.

Ίσως επειδή, όπως μας λέει και ο ίδιος ο συγγραφέας στο επίμετρο, σελίδα 295,

"Απ' όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, η ιστορία που αφηγήθηκα δεν περιέχει καμιά ψευδή πρόταση. Περιέχει αρκετές αληθείς προτάσεις οι περισσότερες όμως είναι απ' αυτές τις άλλες, που η τιμή αληθείας τους βρίσκεται κάπου ανάμεσα στα δυο άκρα, δεν μπορούν δηλαδή να χαρακτηριστούν ούτε αληθείς ούτε ψευδείς."

Κι αυτές οι τελευταίες προτάσεις, οι τρόπον τινά 'αχαρακτήριστες', νομίζω ότι είναι ακριβώς αυτές που εμπεριέχουν τη μεγαλύτερη δόση γοητείας :)

Στις 20 του Φλεβάρη, ημέρα Σάββατο, θα συνεχίσουμε την κουβέντα μας γύρω από τον Αχμές, αλλά αυτή τη φορά θα είναι μαζί μας και ο ίδιος ο συγγραφέας!
[Θα φροντίσω, λοιπόν, ίσως για πρώτη φορά από την εποχή των Πανεπιστημιακών μου χρόνων, να κρατήσω λεπτομερείς σημειώσεις, ώστε να σας μεταφέρω τα 'πεπραγμένα' της συνάντησης με τον πλέον αναλυτικό τρόπο.
Εκτός κι αν έρθετε όλοι στη συνάντηση :) ]

5 σχόλια:

  1. Εξαιρετικό το κείμενό σου!!!
    Ζηλεύω που δεν κατάφερα να έρθω!
    Όπως σου έγραψα ο Αχμές είναι ένα λογοτεχνικό βιβλίο ολοκληρωμένο. Ένας βασικός λόγος πιστεύω ότι είναι επειδή πρόκειται για αποτέλεσμα έμπνευσης, βαθιάς-εξαιρετικής-συγκινητικής έμπνευσης που πραγματώθηκε -πήρε κυριολεκτικά σάρκα και οστά- με την ιστορία του Αχμές.
    Πολλές φορές αποφεύγω τα ιστορικά μυθιστορήματα γιατί χάνονται στην προσπάθειά τους να αποδώσουν την εποχή, ξεστρατίζουν, δεν αποδίδουν τους χαρακτήρες κι ούτε αφηγούνται την ιστορία του μυθιστορήματος, αλλά μονάχα παραθέτουν στοιχεία. Στον Αχμές συνέβη κάτι μαγικό, η ιστορία είναι συνεχώς εκεί μπροστά σου χωρίς να παραχαράσσεται αλλά έχει γίνει ένα σώμα και μία ψυχή με την ιστορία του βιβλίου.
    Έχω να πω πολλά αλλά θα γίνει κουραστικό το σχόλιό μου. Τα υπόλοιπα από κοντά στις 19 και 20 του μηνός!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εξαιρετικό το κείμενό σου!!!
    Ζηλεύω που δεν κατάφερα να έρθω!
    Όπως σου έγραψα ο Αχμές είναι ένα λογοτεχνικό βιβλίο ολοκληρωμένο. Ένας βασικός λόγος πιστεύω ότι είναι επειδή πρόκειται για αποτέλεσμα έμπνευσης, βαθιάς-εξαιρετικής-συγκινητικής έμπνευσης που πραγματώθηκε -πήρε κυριολεκτικά σάρκα και οστά- με την ιστορία του Αχμές.
    Πολλές φορές αποφεύγω τα ιστορικά μυθιστορήματα γιατί χάνονται στην προσπάθειά τους να αποδώσουν την εποχή, ξεστρατίζουν, δεν αποδίδουν τους χαρακτήρες κι ούτε αφηγούνται την ιστορία του μυθιστορήματος, αλλά μονάχα παραθέτουν στοιχεία. Στον Αχμές συνέβη κάτι μαγικό, η ιστορία είναι συνεχώς εκεί μπροστά σου χωρίς να παραχαράσσεται αλλά έχει γίνει ένα σώμα και μία ψυχή με την ιστορία του βιβλίου.
    Έχω να πω πολλά αλλά θα γίνει κουραστικό το σχόλιό μου. Τα υπόλοιπα από κοντά στις 19 και 20 του μηνός!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τα σχόλια σου δε γίνονται ποτέ κουραστικά ;)
    Περιμένω να τα πούμε από κοντά.

    φιλιά πολλά
    (κι αν είσαι στην Κομοτηνή δώσε φιλιά σε όλους!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Κατερίνα,

    με χαρά διαβάζω τον προβληματισμό που προκάλεσε στους μη-φιλολόγους η τελευταία μας κουβέντα στη Λέσχη περί αφηγητή. Ένα καλός μπούσουλας για όλα αυτά είναι το πολυδιαβασμένο διεθνώς βιβλίο του Ζεράρ Ζενέτ, "Ο λόγος της αφήγησης: δοκίμιο μεθοδολογίας", κυκλοφορεί στα ελληνικά με τίλτο Σχήματα ΙΙΙ, από τις εκδόσεις Πατάκη.
    Εκεί ανάμεσα σε άλλα ο Ζενέτ διευκρινίζει τη διαφορά ανάμεσα στο ποιος μιλάει σε μια ιστορία (αφηγητής) και στο ποιος βλέπει (εστιαστής).
    Στο σχόλιό σου σχετικά με την πλήρη και τη μηδενική εστίαση, έχω να προσθέσω ότι κάνοντας λόγο για μηδενική εστίαση εννοούμε ότι η φωνή που μιλά δε βλέπει την εν εξελίξει ιστορία μέσα από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία, άρα δεν εστιάζει μέσω ενός συγκεκριμένου φακού.
    Σε αντιδιαστολή προς αυτήν υπάρχει η εσωτερική εστίαση, δηλαδή αυτή που ταιριάζει σε ένα πρόσωπο της εν εξελίξει ιστορίας και η εξωτερική, αυτή που ταιριάζει σε μια κάμερα- δεν γνωρίζει τις σκέψεις των προσώπων και καταγράφει μόνο την εξωτερική εικόνα.
    Ως προς αν ο παντογνώστης αφηγητής είναι άκαρδος, αυτό έχει να κάνει όχι με την εστίαση της αφήγησης, αλλά με τον τρόπο της, δηλαδή αν θα έχει περιγραφή, διάλογο, ελεύθερο πλάγιο λόγο, εσωτερικό μονόλογο και φυσικά σχόλιο, αλλά κανένας από τους παραπάνω τρόπους από μόνος του δεν εμποδίζει τη συναισθηματική εμπλοκή αφηγητή στα παθήματα του ήρωα.
    Το συγκεκριμένο βιβλίο έχει για τον Έλληνα αναγνώστη ένα πρόσθετο ενδιαφέρον, καθώς βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη και δανείζεται, σε μεγαλύτερο βαθμό από άλλους, την ορολογία της από την αρχαία "Ποιητική" και "Ρητορική".

    Περισσότερα στις 19 και 20 τρέχοντος.
    Κέλλυ Πάλλα


    P.S.Δεν έκανα ανάρτηση στο blog της λέσχης, γιατί το σχόλιό μου είναι σχετικά εκτενές. Μπορείς βεβαίως να το κάνεις για μένα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. καλή σου μέρα, Κέλλυ!

    Μόλις τώρα είδα το πολύ ενδιαφέρον μήνυμά σου, το οποίο, όπως βλέπεις, το ανάρτησα αυθωρί και παραχρήμα και ως σχόλιο, και χαίρομαι ιδιαίτερα που το πήρε το μάτι μου, πριν κατηφορίσω προς κέντρο με προορισμό τα βιβλιοπωλεία!!!

    Τα λέμε το απόγευμα στη Λέσχη

    Κατερίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή