Δευτέρα 22 Μαρτίου 2010

Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ 20/03, ΣΗΜΕΙΩΣΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

Παραθέτω το κείμενο που μου έστειλε η συνάδελφος και μέλος της λέσχης Κέλλυ Πάλλα, σχετικά με την τελευταία μας συνάντηση, το Σάββατο 20 Μαρτίου. Η συνάντηση μας φαίνεται πως σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία, τουλάχιστον ως προς την πρόκληση, αρχικά, μιας έντονη συναισθηματικής φόρτισης και, στη συνέχεια, μιας αδίρητης επιθυμίας για επιπλέον αναζήτηση και μελέτη.Έχω και προφορικές μαρτυρίες άλλων μελών της λέσχης που επικουρούν την άποψή μου αυτήν, αλλά σας αφήνω να διαβάσετε το κείμενο της συναδέλφου, που τα λέει όλα.

Μετατοπίσεις και Συναινέσεις

Κάθε φορά που επιστρέφω από τις συναντήσεις μας στο Θαλή, προσπαθώ να κάνω έναν μακροσκοπικό απολογισμό: όλοι μας ερχόμαστε στη Λέσχη κουβαλώντας μια διαφορετική αναγνωστική προ-οπτική και το ζητούμενο είναι να συντελεστούν κάποιες μετατοπίσεις από τις αρχικές μας θέσεις.
Στην τελευταία μας συνάντηση με προσκαλεσμένο το συγγραφέα Αργύρη Παυλιώτη υπήρξαν όχι μόνο μετατοπίσεις, αλλά σαν ομάδα φτάσαμε σε ευτυχείς συναινέσεις, αν και μια αόριστη σύγκλιση απόψεων φαινόταν να αναδύεται σταδιακά από καιρό.
Καταλήξαμε ότι μεταξύ επιστήμης και τέχνης (λογοτεχνίας εν προκειμένω) υπάρχουν ισχυροί δίαυλοι επικοινωνίας και τα επιτεύγματα στη μια όχθη επηρεάζουν την άλλη, όπου αφού υποστούν την κατάλληλη προς το είδος επεξεργασία, επιστρέφουν ξανά στην επιστήμη για να συνεχιστεί ο ίδιος κύκλος εμπλουτισμένος κάθε φορά με νέα δεδομένα.
Κατά την άποψή μου η συνάντηση της 20ης Μαρτίου ήταν η πιο επιτυχημένη της αναγνωστικής περιόδου που διανύουμε (2009-10), γιατί με αφορμή το βιβλίο του Αργύρη Παυλιώτη Παράξενοι ελκυστές καταφέραμε να δούμε την έντεχνη σύμπραξη αστυνομικής αφήγησης, θεωρίας των ελκυστών και ψυχανάλυσης.
Θεωρώντας ότι στη Λέσχη εκπροσωπώ μάλλον την πλευρά της λογοτεχνίας (και σίγουρα όχι των μαθηματικών) δηλώνω εδώ απερίφραστα ότι κάτι βιβλία σαν τους Παράξενους ελκυστές κατάφεραν να με απαλλάξουν από το σύμπλεγμα του μη-ειδκού και να θελήσω να μάθω περισσότερα για τη θεωρία του χάους, τα φράκταλς, το Τέλος της βεβαιότητας του Πριγκοζίν και… και… και…
Για το συγκεκριμένο μυθιστόρημa, εκτιμώ ότι συνδυάζει στοιχεία του detective story και του campus murder mystery, δύο είδη που έχουν ως αφετηρία το αίνιγμα του «ποιος το έκανε» και το οποίο απαντιέται μόνο με το τέλος της ιστορίας. Αυτό το τελευταίο περιορίζει το μυθιστόρημα σε μία και ίσως μοναδική ανάγνωση, γιατί άπαξ και μάθεις το δολοφόνο, δύσκολα πιάνεις το βιβλίο δεύτερη φορά, όπως δεν ξαναγελάς το ίδιο με την καρδιά σου, όταν ξανακούσεις το ίδιο ανέκδοτο.
Από την τεχνική της αστυνομικής αφήγησης έχει πάρει
● την ανθρωποκτονία
● τον κλειστό κύκλο υπόπτων
● τον ταλαντούχο ερευνητή που αναλαμβάνει την εξιχνίαση, ενώ η προσωπική του ζωή εξελίσσεται παράλληλα
● το άλυτο πρόβλημα της αληθοφάνειας και της σύμπτωσης- ο ερευνητής αποκλείει έναν –έναν τους πιθανούς ενόχους, γιατί οι πιθανοί ένοχοι αποδεικνύονται αθώοι και πιο απίθανοι αναδεικνύονται δολοφόνοι
● το ρόλο της τεχνολογίας- υπολογιστές που σπάνε οι κωδικοί τους, κάμερες που υποκλέπτουν συνομιλίες, χημικές ενώσεις που μετατρέπονται σε εισπνεόμενα δηλητήρια.
Από το campus murder mystery, υπο-είδος του campus Novel, έχει αξιοποιήσει το περιβάλλον της πανεπιστημιακής κοινότητας, τις φιλοδοξίες, τις ιεραρχίες και τις επακόλουθες από αυτές συγκρούσεις.
Υπηρετώντας με επάρκεια ένα είδος που δίνει έμφαση περισσότερο στην αναφορική (δηλαδή στη μετάδοση πληροφοριών) και λιγότερο στην ποιητική λειτουργία (στη λογοτεχνικότητα) ο Αργύρης Παυλιώτης έγινε μέλος μιας ομάδας ομοτέχνων που εκπροσωπούν την κοινωνιολογική παράμετρο του αστυνομικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα. Τον γνωρίσαμε, τον ρωτήσαμε, μας απάντησε και αποχωρήσαμε σε θερμό συναινετικό κλίμα.
Οι κορυφαίες στιγμές της βραδιάς ήταν, κατά την άποψή μου, δύο: όταν ο κ. Στέφανος Μπαλής κατέθεσε τον προσωπικό του ελκυστή, την εκτέλεση του 22χρόνου αδελφού του από τους Ναζί το 1944 και όταν η Κατερίνα Καλφοπούλου αβίαστα ομολόγησε ότι ναι, και αυτή γράφει.
Και επειδή δεν μπορώ παρά να υποτροπιάζω στην επαγγελματική διαστροφή, αναφέρω δύο σχετικά βιβλία:
Ανδρέας Αποστολίδης, Τα πολλά πρόσωπα του αστυνομικού μυθιστορήματος, Αθήνα, Άγρας, 2009
Συλλογικό, Ανατομία αστυνομικού μυθιστορήματος, Αθήνα, Άγρας, 2009

Μέχρι την επόμενη συνάντηση, καλές αναγνωστικές εμπειρίες.
Κέλλυ Πάλλα

Σάββατο 20 Μαρτίου 2010

ΟΙ ΠΑΡΑΞΕΝΟΙ ΕΛΚΥΣΤΕΣ του Αργύρη Παυλιώτη.

Όταν έφτασα στις 6.30 μμ στη Λαογραφική Εταιρεία Χαλκιδικής, όπου αυτόν τον καιρό γίνονται οι συναντήσεις της λέσχης ανάγνωσης, ήταν ήδη εκεί αρκετοί φίλοι, παλιά μέλη της λέσχης, αλλά και κάποια νέα μέλη, φίλοι φίλων, που περίμεναν να γνωρίσουν τον συγγραφέα κι όλους εμάς τους υπόλοιπους, που - πιστοί στο μηνιαίο μας ραντεβού - καταφτάναμε ένας ένας, συνεπείς λίγο έως πολύ στην ώρα μας.

Το θέμα της συζήτησης ήταν το βιβλίο με τον πολύ συναρπαστικό τίτλο, (που για τον μη ειδικό επιδέχεται και πολλές ερμηνείες), "ΠΑΡΑΞΕΝΟΙ ΕΛΚΥΣΤΕΣ", και ο συγγραφέας του, ο Αργύρης Παυλιώτης, καθηγητής φυσικής και συγγραφέας, καθόταν ανάμεσά μας, τιμώντας με την παρουσία του τη λέσχη μας και συμμετέχοντας σε μια κουβέντα που έτσι κι αλλιώς έλκονταν σε πολλά και διαφορετικά θέματα, με επικρατέστερο αυτό των...παράξενων ελκυστών!

Τι είναι ένας παράξενος ελκυστής; Θα προτιμούσα να μη μπω στη διαδικασία να δώσω τους ορισμούς ούτε του ελκυστή, ούτε του παράξενου ελκυστή, αλλά να παραπέμψω στην πρώτη πύλη της φυσικής στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν όλοι οι απαραίτητοι ορισμοί και τα κατάλληλα παραδείγματα για να αντιληφθεί κανείς τι σημαίνει από μαθηματικής πλευράς αυτή η πολύ γοητευτική και μυστηριώδης έννοια, που σχετικά πρόσφατα εμφανίστηκε στα επιστημονικά λεξικά, για να περιγράψει το Χάος, αυτήν την νέα επιστήμη, που φαίνεται πως ερμηνεύει με επιτυχία φαινόμενα από ποικίλους επιστημονικούς χώρους, όπως η ιατρική, η οικονομία, η τεχνολογία κ.α..

Εδώ όμως, ως μέλη μιας - κατά κύριον λόγο - λογοτεχνικής λέσχης ανάγνωσης, είμαστε 'ταμένοι', πρωτίστως, στη Λογοτεχνία και στις όποιες αλληλεπιδράσεις της με τις λοιπές ανθρώπινες δραστηριότητες. Κάτω από αυτό το πρίσμα, λοιπόν, συζητήσαμε χθες, με αφορμή τον Ανδρέα Αναγνώστου, τον ήρωα του Αργύρη Παυλιώτη, μια πλειάδα θεμάτων, που όλα τους ... έλκονταν γύρω από τον ίδιο ελκυστή, που έμοιαζε να είναι ένα δύσκολο και επαναλαμβανόμενο ερώτημα: " Τι είναι αυτό που τελικά καθορίζει (ή προκαθορίζει) τις επιλογές μας και, εν κατακλείδι, την ίδια μας τη φύση;"

Το παραπάνω ερώτημα κυριάρχησε διατυπωμένο σε διάφορες παραλλαγές και έγινε αφορμή αντιλογίας και επιχειρηματολογίας, που όξυναν τη συζήτηση και μας κράτησαν για περισσότερες από τρεις ώρες στον κύκλο της αναγνωστικής συντροφιάς, με αμείωτο ως συνήθως το ενδιαφέρον.
Η ιδιαιτερότητα, για μένα προσωπικά, στη χθεσινή συνάντηση ήταν πως περισσότερο από κάθε προηγούμενη φορά ένιωσα έντονη την παρουσία των ηρώων του βιβλίου ανάμεσά μας.

Αυτό που με μαγεύει στη λογοτεχνία είναι, κυρίως, η δυνατότητα που σου δίνει να ταυτίζεσαι με τους ήρωες ή να τους βάζεις 'απέναντι' διαφοροποιώντας τον εαυτό σου σε όλα ή να τους κατατανοείς, να τους συμπονάς, να συμπάσχεις, να τους κρίνεις, να τους επικρίνεις, να τους κατακρίνεις και γενικά να τους συναναστρέφεσαι με όρους και κανόνες που εξαρτώνται κατ΄ αποκλειστικότητα από σένα, τον αναγνώστη, και τις προτιμήσεις σου.

Ο Αργύρης Παυλιώτης, κινούμενος χωρικά και χρονικά σε πολύ οικείες για μένα περιοχές, μου δίνει μια μοναδική (ψευδ)αίσθηση πως μπορώ να 'μπαινοβγαίνω' στα βιβλία του, με την ίδια ευκολία που περιδιαβαίνω τους δρόμους της πόλης μου, και να συναντώ εκεί τους ήρωες του, που είναι πάντα ακραίοι σε αυτό που είναι, όπως ακριβώς ταιριάζει στους ήρωες!Ανάμεσά τους όμως συναντά κανείς και ανθρώπους, όπως ο Στέφανος Μπ. που - θα έβαζα το χέρι μου στη φωτιά, γι΄αυτό...:) - τους έχει συναναστραφεί κι εκτός των σελίδων του βιβλίου.

Πιθανότατα αυτό ακριβώς το λογοτεχνικό επίτευγμα, είναι που λειτούργησε ως ελκυστής στα μέλη της ομάδας μας κι αποφασίσαμε ομόφωνα να συνεχίσουμε στην επόμενη συνάντησή μας με το Επικηρυγμένο Πρόβλημα, και πάλι του Αργύρη Παυλιώτη ...ή μήπως του Ανδρέα Αναγνώστου, αυτή τη φορά !? :)

Ραντεβού στις 24/04, με ... πολλά παράξενα προβλήματα κι άλλους τόσους επικηρυγμένους ελκυστές ή με όποιον συνδυασμό τα προτιμάτε :)
------------------------------------------------------------------------

Παραθέτω τις σημειώσεις που μου έστειλε η φίλη, συνάδελφος και μέλος της λέσχης Χριστίνα Ζ., η οποία με την επιμέλεια μεταπτυχικού φοιτητή :) κατέγραψε κάποιες από τις ερωτήσεις (Ε) που έγιναν στον κο Παυλιώτη, καθώς και...κάποιες από τις απαντήσεις (Π) που αυτός έδωσε. :)

Π: Ήρθα εδώ με χαρά, τιμή, ευθύνη και αγωνία. Με το μόνιμο άγχος του εκπαιδευτικού, να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του κοινού του, των μαθητών του.

Υπάρχουν δύο επίπεδα ανάγνωσης στο βιβλίο μου: το πρώτο αφορά το μύθο, τους ήρωες, τις συγκρούσεις, τις ανατροπές και τις παράλληλες ιστορίες. Το δεύτερο περιλαμβάνει την ιστορία του αναχωρητή, με την οικολογική της διάσταση, τη θεωρία του χάους, τις μη αντιστρεπτές μεταβολές, όπως το σπάσιμο του ποτηριού, καθώς και το χάος μέσα μας και το χάος έξω μας.


Ε: Έχετε διαβάσει αστυνομική λογοτεχνία;

Π: Ναι, έχω διαβάσει αστυνομική λογοτεχνία, γενικά τις θεωρίες των αστυνομικών μυθιστορημάτων, όμως το αστυνομικό αίνιγμα είναι απλώς και μόνο ένα πρόσχημα στα βιβλία μου, είναι πρόσχημα για την κοινωνική κριτική, η οποία με ενδιαφέρει περισσότερο. Επίσης, με ενδιαφέρει να περνάω επιστημονικά θέματα μέσα στα βιβλία μου: στο προηγούμενο αναφέρθηκα σε μαθηματικά, στο τωρινό στη φυσική και στο επόμενο θα αναφερθώ στους Πυθαγόρειους.

Π: Μία συζήτηση με ένα φίλο μου, εξαίρετο ψυχίατρο στη Θήβα, μου αποκάλυψε ξαφνικά ότι η χαοτική συμπεριφορά κατά τα άλλα φυσιολογικών ανθρώπων κάποια στιγμή της ζωής τους, οφείλεται πολλές φορές σε τραύματα της παιδικής τους ηλικίας, από τα οποία (στο υποσυνείδητο) δεν κατάφεραν ποτέ να ξεφύγουν. Τότε αναφέρθηκε πρώτη φορά η έννοια «παράξενος ελκυστής». Ύστερα από δική μου έρευνα, ανακάλυψα πολλά από όσα αναφέρω στο βιβλίο μου για τη μη προβλεψιμότητα χαοτικών συμπεριφορών και φαινομένων.

Ε: Ακυρώνεται λοιπόν η ελεύθερη βούληση, αν δεχτούμε ως σωστή τη θεωρία του χάους, εφόσον η τραυματική εμπειρία δρα ως ελκυστής και ντετερμινιστικά καθορίζει εκ των προτέρων τη μελλοντική συμπεριφορά του ατόμου;

Π: Όχι ακριβώς. Αυτό που ισχύει είναι ότι είναι δυνατόν να οδηγηθεί το άτομο σε μία ακραία πράξη στο μέλλον. Δε συμβαίνει όμως πάντοτε. Υπάρχει και η περίπτωση της ίασης από το τραύμα.

Η συνεχής επανάληψη συμπεριφορών, όπως π.χ. της Φένιας, αποτελεί ένδειξη για την ύπαρξη ενός ελκυστή – μου θυμίζει την «αιώνια επανάληψη του μαρτυρίου» του Νίτσε. Η ζωή όμως έχει απροσδιοριστίες. Μπορείς να σπάσεις τον κλοιό της προδιαγραμμένης σου πορείας. Τα τραύματα επουλώνονται ή διαφοροποιούνται. Χρειάζεται στη ζωή μας ένα ευρύ ρεπερτόριο συμπεριφορών και στάσεων, που δε λειτουργούν υποχρεωτικά καταστροφικά. Εδώ έγκειται η ελευθερία του ατόμου.

Ε: Κάποιος είπε: «Η επιστήμη και η λογοτεχνία συμπορεύονται και η μία καλύπτει τα κενά της άλλης». Πόσο γίνεται αυτό στα βιβλία σας;

Π: Πραγματικά έγιναν επιστημονικά πειράματα και εκτεταμένες μελέτες με τα χαοτικά φαινόμενα, αυτό λειτούργησε συμπληρωματικά προς τη λογοτεχνία, η οποία κάλυψε τα κενά της επιστήμης μέχρι να εξηγηθούν αυτά. Όπως είπε και ο Κούρτοβικ, το κοινωνικό μυθιστόρημα πάσχει στην Ελλάδα και το έχει υποκαταστήσει το αστυνομικό μυθιστόρημα. Το πιο σημαντικό είναι η κοινωνική κριτική, όχι τόσο το αστυνομικό αίνιγμα.

Ε: Πόσο ο Αναγνώστου είναι ο Αργύρης Παυλιώτης και πόσο οι ήρωες του βιβλίου είναι πραγματικά υπαρκτά πρόσωπα;

Π: Κάθε συγγραφέας βάζει αυτοβιογραφικά στοιχεία μέσα στα έργα του. Συγκρίνοντας εμάς τους δύο λοιπόν, τον Αναγνώστου και μένα, έχουμε ομοιότητες, αλλά και διαφορές. Αυτός ας πούμε είναι εργένης, δεν μπορεί να κρατήσει δεσμό, ενώ εγώ έχω σύζυγο! (γέλια) Κυρίως όμως, πραγματικό πρόσωπο είναι ο αναχωρητής. Το καλό με το να είσαι συγγραφέας, είναι ότι μπορείς και ζεις πολλές ζωές μέσα από τις ζωές των ηρώων σου.

Ε: Αυτό που εντυπωσιάζει είναι οι πολλαπλές αναλύσεις πάνω σε πολλά θέματα μέσα στο βιβλίο: ψυχολογικά, ιστορικά, πολιτικά. Χωρίς να κουράζουν όμως.

Π: Έχω διαβάσει και συζητήσει πολύ.

Ε: Πώς δουλεύει ένας συγγραφέας; Πόσο καιρό παίρνει ένα βιβλίο;

Π: Μπορεί και όλη σου τη ζωή. Έχω μία ιδέα που με κατατρέχει εδώ και δέκα χρόνια και δεν έχω καταφέρει ακόμη να την κάνω βιβλίο. Το μυστικό είναι ένα: επιμονή, επιμονή, επιμονή. Η διαδικασία γραφής είναι αυτό που αξίζει. Είναι μία αυτοανάλυση, ψάχνεις μέσα σου, έρχονται οι εικόνες βασανιστικά, αλλά πολλές φορές λυτρωτικά. Υπάρχουν όμως και οι τεχνικές. Ξεκινάς από μία ιδέα, που βάζεις να εκφράζουν οι χαρακτήρες που διαλέγεις. Γράφω αναλυτικό βιογραφικό κάθε ήρωα και κολλάω μία φωτογραφία του από το αρχείο που διατηρώ, πάνω στη σελίδα του βιογραφικού του. Όταν νιώθω ότι κολλάω, επιστρέφω σ’ αυτό. Αφού στηθεί ο ήρωας, θέτεις το στόχο του και μετά τα εμπόδια. Ο κεντρικός ήρωας πρέπει να είναι ακραίος για να εξυπηρετήσει το μύθο (ακραία ηθικός ή ανήθικος ή καλός ή κακός), οι δευτερεύοντες χαρακτήρες λιγότερο ακραίοι. Δύο δυνατά όπλα είναι απαραίτητα: μνήμη και φαντασία.

Ε: Γίνεται κανείς συγγραφέας παρακολουθώντας απλώς εργαστήρια δημιουργικής γραφής;

Π: Όλοι μας είμαστε λίγο συγγραφείς. Εγώ ξεκίνησα χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις, αλλά στη συνέχεια διάβασα πολύ. Οι καρποί είναι πικροί πάντως. Οικονομικά δεν το συζητάμε. Όμως η διαδικασία αυτοανάλυσης αξίζει. Ζεις κι άλλες ζωές, κάθε είδους και πολυπλοκότητας, κάτι που δεν μπορείς να κάνεις στην καθημερινή σου ζωή.

Π: Το πρώτο βιβλίο το έγραψα στις διανυκτερεύσεις του φαρμακείου της γυναίκας μου. Και όταν αυτή πλήρωσε για να εκδοθεί (οι εκδοτικοί οίκοι είναι πολύ επιφυλακτικοί με τους νέους συγγραφείς), το διαλάλησα παντού: «με εκδίδει η γυναίκα μου!» (γέλια)

Ε: Μπορεί μία ιδέα που είχατε, τελικά να μην αξιοποιηθεί σε βιβλίο;

Π: Αυτό είναι το πιο συνηθισμένο. Δε σημαίνει ότι όλες οι ιδέες που είχες θα προχωρήσουν. Ξεκινάς, το ξαναδιαβάζεις, αν κάτι πάει στραβά το διορθώνεις, ή το απορρίπτεις, εγκαταλείπεις μια ιδέα και ξαφνικά την επαναφέρεις.

Ε: Δεχθήκατε κριτική για το έργο σας; Καλή, κακή; Τοπική, στην Αθήνα;Π: Πολλές φορές. Καλή από εφημερίδες τοπικές και αθηναϊκές, πολλές φορές πιο καλή από όσο την περίμενα, καθώς και από ανθρώπους που δε γνώριζα προσωπικά. Το είδος της κριτικής που δέχεται ένας συγγραφέας πολλές φορές εξαρτάται άμεσα από τις κοινωνικές συναναστροφές του, από τις δημόσιες σχέσεις, από το αν είσαι διαπλεκόμενος. Μόνο μία φορά αντιμετώπισα πολύ άσχημη κριτική από κάποιον για το τωρινό βιβλίο, δεν ξέρω γιατί.

Ε: Ίσως γιατί λέτε πολλές αλήθειες στο βιβλίο σας, την κοινωνική σας κριτική εννοώ.

Π: Ίσως.(γέλια)

Ε: Το βιβλίο σας με έφερε σε μία διάθεση να ανατρέξω στο ίδιο μου το παρελθόν. Ένιωσα να ταυτίζομαι με κάποια σημεία του. Έκανα αξιολόγηση της ίδιας μου της ζωής. Με συνεπήρε η πρόταση: «όλα είναι θέμα πιθανότητας αλλά με την πλάτη της ειμαρμένης».

Π: Μην ξεχνάτε ότι οι πολύ μεγάλες ιδέες ξεκίνησαν από πολύ μικρά πράγματα. η ιδέα του χάους εν προκειμένω ξεκίνησε από μία απλή νιφάδα χιονιού και οδήγησε στα φράκταλς. Μία περιορισμένη επιφάνεια με άπειρη περίμετρο; Δεν το χωράει ο νους μας. Προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε τον Ηράκλειτο, όπως λέει και η προμετωπίδα του βιβλίου. Και το φύλλο της φτέρης έχει την ιδιότητα της αυτο-ομοιότητας. Η ιατρική ασχολείται πολύ με τη θεωρία του χάους: στη μαρμαρυγή της καρδιάς, στην κίνηση του αίματος.

Ε: Ακόμη και η κίνηση της καρδιάς είναι χαοτική, αλλιώς με μία τρομάρα, με ένα ξάφνιασμα θα μπορούσε και να σταματήσει, θα πεθαίναμε εύκολα, αν η κίνησή της ήταν κανονική, ομαλή και προβλεπόταν από απλούς νόμους.

Π: Οι στοχαστικές διαδικασίες είναι μαθηματικά μοντέλα που σήμερα εφαρμόζονται στη μετεωρολογία, στην ωκεανογραφία, στη βιολογία, στα χρηματιστήρια και αλλού. Είναι το ίδιο εργαλείο για τόσο διαφορετικές επιστήμες. Η θεωρία του χάους έχει και αυτή τη βάση της στη φύση. Όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν τη βάση τους στη μελέτη της φύσης. Τα χαοτικά φαινόμενα είναι στα σημεία τους μετρήσιμα, αλλά στη συνολική εικόνα τους μη μετρήσιμα, απρόβλεπτα.

ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ ΠΟΥ ΑΠΕΥΘΗΝΘΗΚΕ ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΥΖΥΓΟ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΗ ΠΑΥΛΙΩΤΗ, Η ΟΠΟΙΑ ΗΤΑΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΕΑ ΜΑΣ.

Ε: Πώς είναι να είσαι σύζυγος ενός συγγραφέα;

Συζ: Ευτυχώς, ο Αργύρης έχει ένα καλό. Μπορεί να είναι συγκεντρωμένος σε κάτι που κάνει, να απαντήσει σε μία άσχετη ερώτηση που του κάνεις, και στη συνέχεια να επιστρέψει εκεί που ήταν σαν να μην έγινε η διακοπή. Το θέμα δεν είναι όταν γράφει το βιβλίο, αλλά κυρίως όταν κάνει την έρευνα με πολύ κόπο και διάβασμα, ο τρόπος που θα τα συνθέσει, εκεί χρειάζεται συγκέντρωση – ευτυχώς λόγω της δουλειάς μου, είμαι φαρμακοποιός, λείπω και πολλές ώρες από το σπίτι.